Nhận định Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam

Phó giáo sư - Tiến sĩ Lê Bá Trình, Uỷ viên Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng:[2]

“

Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam, là một tổ chức của những người Công giáo Việt Nam vừa cùng với nhân dân Việt Nam phấn đấu thực hiện mục tiêu Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; vừa thực hiện tốt đường hướng của Giáo hội “Sống Phúc Âm giữa lòng dân tộc để phục vụ hạnh phúc của đồng bào”, không phải là một tổ chức sinh ra để “làm đối trọng” với Giáo hội hay “chống lại Giáo hội” như một số ít “não trạng tiêu cực cố hữu” đang cố tình xuyên tạc hiện nay.

”

Giuse Maria Trịnh Như Khuê, Tổng giám mục Tổng giáo phận Hà Nội cảnh báo giáo dân về tổ chức Uỷ ban liên lạc những người Công giáo yêu tổ quốc, yêu hoà bình, tiền thân của Uỷ ban Đoàn kết Công giáo trong thư đề ngày 12 tháng 3 năm 1955:[15]

“

Phong trào những người Công giáo kính Chúa yêu tổ quốc và hoà bình, được một số linh mục hoàn toàn bên ngoài hàng giáo phẩm phát động tại Hà Nội, là một mối nguy hiểm cho sự thống nhất của Giáo hội tại Việt Nam. Hàng giáo phẩm không nhìn nhận phong trào này có liên quan đến các linh mục và tín hữu.

”

Phó giáo sư - Tiến sĩ Lê Bá Trình, Uỷ viên Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nêu lên lý do tại sao Uỷ ban Đoàn kết Công giáo còn gặp khó khăn:[2]

“

Sau Cách mạng tháng Tám thành công, xu hướng chống Cộng sản dưới triều Giáo hoàng Piô XI ngày càng lộ rõ hơn dưới triều Giáo hoàng Piô XII. Chủ trương này của Giáo hội Công giáo Hoàn vũ đã làm cho "một não trạng chống Cộng" hình thành từ thời kỳ 1930 - 1931, chủ yếu trong một bộ phận tu sĩ, linh mục của Công giáo ở Việt nam càng bị đầu độc nhiều hơn. Cũng từ chủ trương này, đã có chức sắc Công giáo đang đi theo con đường giải phóng dân tộc, quay ngược trở lại chống đối sự nghiệp giải phóng dân tộc, thậm chí tiếp tay cho thực dân Pháp xâm lược nước ta. Và tất nhiên, họ cũng bài xích những tổ chức yêu nước của người Công giáo Việt Nam. Đến nay, nhận thức này vẫn còn tồn tại trong một số chức sắc đạo Công giáo, đặc biệt là những chức sắc cực đoan, lớp trẻ bị các âm mưu chính trị phản động lợi dụng. Đây cũng là một trong những lý do để họ không tán thành tổ chức và hoạt động của Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt nam.

”

Giám mục Phaolô Lê Đắc Trọng viết trong Hồi ký Những câu chuyện về một thời, tập 2, trang 207 có đoạn nhận định về những người tham gia Uỷ ban Đoàn kết Công giáo và tự nhận mình là những người Công giáo tiêu biểu:[16]

“

Tuy là công giáo, nhưng không phải đạo được lợi ở các ông. Trái lại, nếu là người phò đạo sao được vào các chức vị đó. Thường đó là những người có đạo mà không ưa đạo, lấy địch đánh địch, lấy người có đạo để phá đạo. Đó là chính sách từ thời cổ xưa. Đạo không nhờ những người như thế, trái lại phải khổ sở về những người đó.

”

Trong bài viết Quá trình hình thành và phát triển của Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam - Nhìn từ phương diện trách nhiệm xã hội của người Công giáo, ông Vũ Thành Nam, Tổng biên tập báo Người Công Giáo và Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Phú Lợi, Viện Nghiên cứu tôn giáo, tín ngưỡng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh viết về khó khăn của Uỷ ban:[17]

“

Ủy ban Đoàn kết Công giáo đang đứng trước không ít khó khăn, thử thách. Khó khăn lớn nhất là do tổ chức này không có “chính danh” trong Giáo hội, không phải là tổ chức của Giáo hội và không được giáo quyền thừa nhận. Nhiều người vẫn xem đây là tổ chức “quốc doanh” do Đảng và Nhà nước lập ra, nên có cái nhìn thiếu thiện cảm. Hơn nữa, một số địa phương chưa thực sự quan tâm tới tổ chức này, đôi khi còn ý kiến khác nhau về sự tồn tại của Ủy ban Đoàn kết Công giáo, điều đó cũng gây không ít khó khăn. Mặt khác, ở một số nơi, Ủy ban chưa được đổi mới, nội dung, phương thức, hoạt động nghèo nàn, kém hiệu quả nên chưa thu hút được đông đảo giáo dân tham gia.

”

Nói về lý do ngăn cấm giáo dân tham gia Uỷ ban Liên lạc Công giáo (tiền thân của Uỷ ban Đoàn kết Công giáo), giám mục Phêrô Maria Khuất Văn Tạo phát biểu:[18]

“

Ủy ban Liên lạc Công Giáo là tổ chức do một số giáo sĩ, giáo dân lấy danh nghĩa Công Giáo mà thành lập, đuợc Chính phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ủng hộ, nói cho đúng Chính Phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa lập, dùng một số linh mục và giáo hữu miền Nam tập kết với một số linh mục và giáo hữu miền Bắc, vượt quyền các bề trên Giáo Hội.

”